Wystawa „Powstańcy Wielkopolscy"
Cenną poznawczo i wyjątkowo ciekawą część obchodów 100. rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 stanowiła wystawa zorganizowana przez średzkie Stowarzyszenie Rodzin Powstańców Wielkopolskich, poświęcona pamięci jego uczestników. Uroczyste otwarcie wystawy, przy tłumnym udziale Średzian, nastąpiło 12 listopada 2018 roku w Galerii Miejskiej na Starym Rynku. Przed wejściem ustawiono zrekonstruowane dwie budki strażnicze, w których stali powstańcy w mundurach z karabinami.
Przybyłych na wystawę powitał gospodarz Galerii Miejskiej, dyrektor Muzeum Ziemi Średzkiej Jacek Piotrowski. Kustosz Wystawy Maria Gierczyńska w swoim emocjonalnym wystąpieniu podkreśliła, że organizując ekspozycję kierowała się sercem. Rodzinnie związana z powstańcami jest także właścicielką dworku w Kijewie, w którym mieszkał dowódca 1. Kompanii Średzkiej Alfred Milewski.
Wystawę otworzyła Maria Mielcarzewicz – prezes Stowarzyszenia Rodzin Powstańców Wielkopolskich. Przypominając wydarzenia sprzed 100. laty złożyła podziękowanie osobom, które zasłużyły się w organizacji wystawy: kustoszowi Marii Gierczyńskiej i Mariannie Kubiak za konsultację historyczną. Szczególne podziękowania skierowała do burmistrza Wojciecha Ziętkowskiego za wsparcie pomysłu wystawy i jej sfinansowanie przez Urząd Miasta i Gminy.
Przemówienie wygłosił również obecny na uroczystości Wawrzyniec Wierzejewski, członek Prezydium Zarządu Głównego Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 i prezes Oddziału Wielkopolskiego Towarzystwa. Wyraził w nim podziw dla przedsięwzięcia, uznanie dla organizatorów wystawy i podziękowania.
Po wejściu na wystawę imponujące wrażenie robi umieszczony na ścianie, dużej powierzchni (ponad 14m²) fotomontaż 231 czarnobiałych portretów fotograficznych powstańców. Każdy z nich o wymiarach 16 x 14 cm opisany jest nazwiskiem i imieniem w układzie alfabetycznym.
Obok rozmieszczono kopie wielu dokumentów związanych z organizacją w 1935 roku kwatery powstańców na średzkim cmentarzu. Dalej na stojakach zaprezentowano dwa mundury weteranów powstania z odznaczeniami.
Na wprost wejścia, na tle flag narodowych i powstańczych, widzimy olbrzymią fotografię (2 x 1,7 m) z uroczystości otwarcia 11 sierpnia 1935 roku Kwatery Powstańców Wielkopolskich na średzkim cmentarzu.
Zaprezentowano również fotografie z odbudowy zniszczonego przez Niemców w czasie II wojny światowej drewnianego krzyża – pomnika na cmentarnej kwaterze powstańców oraz jego zamianę na krzyż metalowy przez załogę POM w Środzie Wielkopolskiej.
Na ścianach rozmieszczono dyplomy pamiątkowe, tarcze szczelnicze Bractwa Kurkowego oraz mapy szlaków bojowych !. Kompanii Średzkiej oraz kompanii Batalionu Średzkiego.
W stojących gablotach znalazły się autentyczne odznaczenia państwowe i powstańcze, medale, dyplomy pamiątkowe, spisy powstańców, zaświadczenia oraz program uroczystości otwarcia 11 sierpnia 1935 roku kwatery powstańczej.
Ekspozycje zamykają dwa plakaty ustawione na sztalugach, wykonane na 60. i 70. rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego.
Pokazano również wiele wydanych książek o tematyce powstańczej. Do zwiedzania wystawy skłaniają także umieszczone na szybach okien sali ekspozycyjnej nekrologi powstańców.
Prezentowane na wystawie dokumenty z okresu powstania oraz sposób ich ekspozycji zbliżyły nas do tego bardzo ważnego, dla odzyskania niepodległości wydarzenia historycznego, a także pogłębiły o nim wiedzę. Pokazanie uczestniczących w nim z imienia i nazwiska mieszkańców Ziemi Średzkiej, stanowi wiarygodną ilustrację powstańczego czasu.
Tę wyjątkową wystawę można oglądać do 16 lutego br.
Damian Zieliński
https://drive.google.com/open?id=1hIVltgSfbsJiNorVvkzmXJAmsHQwNZX9